Zes weken geleden is onze pleegdochter verhuisd naar een beschermd woongroep. Dat pleeg-/adoptiekinderen soms diepe wonden kunnen slaan in een gezin is bekend, wij zijn er gelukkig intact doorheen gekomen, maar het heeft wel zijn sporen achter gelaten. De combinatie FASD met een zware hechtingsstoornis is binnen een gezinssituatie moeilijk te hanteren tot aan de volwassenheid toe. Onze dochter van 17 (destijds 4 toen onze pleegdochter voor het eerst in beeld kwam) heeft haar eigen ervaringen op papier gezet. Ik wilde die graag met jullie delen, het is goed om ook eens de stem van biologische kinderen binnen een gezin naar voren te brengen :
Als mij gevraagd wordt hoe het is (was) om een pleegzus met FAS, hechtingsproblematiek en andere beperkingen in huis te hebben, zou het antwoord luiden: zwaar. Wij hebben ruim tien jaar geleden een pleegkind in ons gezin opgenomen, zonder enig besef te hebben van de problemen die er bij zouden komen kijken. Natuurlijk vond ik dat geweldig, een oudere zus in huis. We hebben haar ook met open armen ontvangen. We zagen haar als echte familie. Voor zover ik me kan herinneren, waren er al vanaf de eerste dagen problemen over o.a. het ongepaste gedrag dat ze bij ons thuis vertoonde. Mijn ouders hebben echter gedacht dat het over zou gaan en dat ze nog moest wennen. Ze gaven haar een kans. Die ene kans die ze haar gaven, werden er twee. Daarna nog meer kansen. De ontelbare kansen die ze van ons gezin kreeg, heeft ze vergooid. Ze maakte dingen (met opzet) kapot, stal, manipuleerde, stookte, zette mensen tegen elkaar op en gaf anderen de schuld van haar gedrag.
Daarnaast kwamen er ook veel andere problemen erbij kijken: scholen die hun eigen gang gingen en vonden dat ze best naar normaal onderwijs kon, er werd door de zorgboerderij niet geluisterd, mijn moeder die zich zowel administratief als persoonlijk voor haar uit de naad werkte etc. We zaten daarnaast ook letterlijk opgesloten in ons eigen huis. Ze kon niet alleen thuis blijven omdat ze dan dingen zou slopen of stelen, dus er moest constant iemand bij haar zijn. Ook moest je 24/7 op je tenen lopen en moesten we 's nachts plastic zakken op de zoldertrap leggen, zodat we het zouden horen als ze stiekem naar beneden kwam. Begrijp dit niet verkeerd; mijn ouders zijn geen lastige mensen die voor hun lol constant op haar nek zaten. Wanneer mijn zus een scene schopte en flipte, waren deze acties hoogst noodzakelijk. Ze heeft, uit woede, zowel mijn mobiele telefoon als mijzelf in elkaar getrapt en anderen vaak genoeg gekrabt of andere fysieke agressie vertoond. Niet alleen fysiek, ze heeft ons ontelbare keren de huid vol gescholden of over ons geroddeld en gelogen. Nadat mijn ouders bij de woongroep haar hele nieuwe woonplek voor haar hadden ingericht, kregen ze te horen dat mevrouw niks meer met ze te maken wilde hebben. Daarnaast is ze ook vaak weggelopen waardoor we (voor zover ik weet) twee keer de politie hebben moeten bellen om haar terug te halen. Veel eigendommen zijn daarnaast kapot gegaan aan haar woede. Altijd oppassen waar je je spullen neerlegde dus.
Ook was het erg moeilijk om haar bezig te houden. Niks kon haar vermaken, het enige wat ze deed was de hele dag op de bank zitten met hetzelfde boek. Ze las overigens de bladzijden niet eens. Of ze staarde minuten naar dezelfde bladzijde, of ze gluurde net over de rand om zo gezegd te "lurken", ons in de gaten te houden. Ze was vaak chagrijnig, en als ze "vrolijk" was, was dat jammer genoeg vaak een slecht teken. Dat betekende namelijk dat ze iets van plan was of iets verborg. Clubs en sport konden haar niet vermaken, de aandacht en liefde die we haar gaven waren nooit goed genoeg voor haar en iedereen kreeg stank voor dank.
Waar ik mij persoonlijk het meest aan ergerde en over kon verbazen, was hoe nep zij was (is). Thuis liep ze rond als een zoutzak, terwijl ze buitenshuis als een lieve, onschuldige meid over kon komen.. Ze doet dit alleen bij mensen die haar niet kennen. Zodra iemand doorkrijgt wat voor persoon ze werkelijk is, is dat poeslieve nep gedrag als sneeuw voor de zon verdwenen. Het eerste wat elke vriend/vriendin van mij zei, toen ze langskwamen en wat tijd met haar doorbrachten, was: "Jouw zus is echt super aardig!" Velen heb ik proberen te vertellen hoe ze echt in elkaar zit, maar dat is moeilijk als ze haar toneelspel zo overtuigend overbrengt.
Als ik de leuke dagen en de slechte dagen van deze tijd met elkaar vergelijk, kan ik helaas alleen concluderen dat het slechte het goede overtreft. Leuke dagen waren er ook, genoeg (niet dankzij haar overigens). Maar alle stress, ruzies en crisissen die ze heeft veroorzaakt, vallen gewoon niet te sussen. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat ik alles over één kam scheer of beweer dat elk kind met FAS zo is; dit is simpelweg mijn persoonlijke ervaring met een pleegzus met FAS.
Als ouders is het verdrietig om te zien hoe een kind, dat zo welkom was, het niet toestaat dat er van haar wordt gehouden en dat ze bij een gezinsleven betrokken wordt. Die elke toenadering, positieve aandacht of liefdevolle behandeling beantwoord met grenzeloze woede, haat, vernielzucht, achterdocht en rancune, en alleen uit lijkt op totale zelfdestructie en het zo veel mogelijk kwetsen en beschadigen van alles en iedereen om haar heen. Aan mensen die dit zelf niet hebben meegemaakt is het niet uit te leggen hoe een kind dat buiten de deur zo charmant en lief lijkt, zo'n gevaar voor zichzelf en omgeving kan zijn en de meest gewetenloze dingen uithaalt. Hoe je uiteindelijk zelfs bang moet zijn dat het iemand iets aandoet (de sloten zaten hier 's nachts nog net niet op de deur, maar de plastic zakken hierboven beschreven waren onze 'alarmbellen' die we gebruikten wanneer ze boos naar bed was gegaan). Hoe alle liefde, aandacht en therapieen van de wereld niets daar aan veranderen. We hebben altijd gezegd dat pleegdochter niet meer hier kon blijven wonen zodra ze ons gezin of iemand daarbinnen in gevaar bracht, maar uiteindelijk blijf je de grenzen oprekken wanneer er geen andere geschikte plek is om haar op te vangen. Je wilt haar niet laten vallen, maar anderzijds moet je de andere kinderen beschermen. Het is begrijpelijk, maar nog verdrietiger als ouders om te zien dat, nu ze weg is, die andere kinderen alleen maar opgelucht en blij zijn dat ze er niet meer is. Je had het zo anders gehoopt voor haar....
