De overgang naar de puberteit is voor elk kind ingewikkeld. Er verandert zoveel! Voor kinderen met FAS/D is het dubbel lastig. Hun lichaam komt vaak vroeg in de puberteit, maar in sociaal/emotioneel opzicht zijn ze nog jong. Het vergt een goede aanpak en veel zorg van de ouders. Jongeren met FAS/D voelen steeds minder de aansluiting bij leeftijdsgenootjes. Eenzaamheid ligt op de loer. In het zoeken naar vriendschap sluiten ze zich soms aan bij jongeren die het minder goed met ze voor hebben. Jongens gaan dan vaak stoer doen, stelen en risicovolle dingen doen. Meisjes zijn vaak extra kwetsbaar voor loverboys. Buitenstaanders hebben niet in de gaten dat het om een kind met hersenschade gaat, omdat ze worden overschat door hun taalgebruik.
- Gestructureerde vrije tijd, zoals een sportclub, scouting oid. helpt bij het omgaan met leeftijdsgenoten
- Er zijn veel maatjes/buddy projecten. Om vereenzaming tegen te gaan is het fijn als je samen met een student/jongvolwassene leuke dingen onderneemt in plaats van met je ouders. Samen de stad in om kleren te kopen, een terrasje pakken of naar de bioscoop, make up oefenen of een balletje trappen. Het maatje fungeert ook als voorbeeld. Vaak zijn maatjes vrijwilligers, maar via een persoonsgebonden budget kan ook een maatje worden gezocht.
- Jongeren met FAS/D zijn verslavingsgevoelig. Elke puber experimenteert met alcohol, sigarettenen/of drugs. Maar jongeren met FAS/D zullen veel vaker dan gemiddeld hierdoor verslaafd raken.
- Pubers met FAS/D kun je niet zomaar loslaten. Leren van je gemaakte fouten, oorzaak/gevolg denken; een puber met FAS/D heeft hier problemen mee en zal steeds weer in dezelfde valkuil stappen. Een SEO (sociaal emotioneel onderzoek) kan inzicht geven in het functioneren van de puber.
- Jongeren met FAS/D hebben een zwakke gewetensvorming. Daardoor komen ze snel in de problemen, zeker ook omdat ze vaak impulsief beslissingen nemen.
- Komt de jongere in problemen met politie en justitie, zorg dan dat ze een FASDpas bij zich hebben. Er kan dan snel een begeleider worden gebeld om escalatie te voorkomen. Politie agenten kunnen niet aan de buitenkant zien dat het een jongere met hersenschade betreft.
- Het volwassen worden brengt veel veranderingen met zich mee waar de puber met FAS/D waarschijnlijk nog helemaal niet aan toe is. Hij/zij zal nog veel hulp en begeleiding nodig hebben. Regel daarom op tijd (vóórdat ze 18 jaar zijn) zaken als mentorschap, bewindvoering of curatele.
- Jongeren met FAS/D in pleeggezinnen kunnen een beroep doen op verlengde pleegzorg, tot 21 jaar of zelfs nog langer.
- Pubers met FAS/D komen lichamelijk vaak vroeg in de puberteit, maar zijn sociaal/emotioneel veel jonger. Ze zullen daarom op seksueel gebied ook minder remmingen hebben en impulsief reageren. Ze willen er bovendien graag “bij” horen. Leer ze wat wel mag en wat niet mag. Leer ze ook wat privé is. Denk niet dat ze dit wel zullen begrijpen, geef duidelijke instructies.
- Vaak is er sprake van time blindness. Hoe lang duurt het om op mijn afspraak te komen? Hoe laat moet ik dan vertrekken? Dit brengt ze snel in de problemen. Hulp daarbij voorkomt veel vervelende situaties.
- Geld is een abstract begrip. Hoeveel geld heb ik nodig om volgende week een cadeau voor mijn vriendin te kopen? Hoeveel kan ik nu nog uitgeven? Kan ik deze merktrui kopen als ik ook nog schoenen en een winterjas nodig heb?
- Het onderhouden van vriendschappen, een relatie aangaan, dat gaat vaak niet vlekkeloos. Hoe doe je dat? Wat is je eigen aandeel in de relatie? Geven en nemen? Praat hierover!
- Als je werk hebt moet je je aan regels houden. Op tijd komen, er netjes uitzien, je vriendelijk gedragen, hard werken, het lijkt allemaal zo vanzelf sprekend, maar dat is het niet voor een jongere met FAS/D. Begeleiding hierbij is vaak nodig. (jobcoach)
Download hier de brochure: Van puberteit naar volwassenheid met FAS/D
