Ik heb het geluk dat onze pleegzoon heel jong een diagnose FAS kreeg. En dat ik daarna begeleid werd door een uiterst vriendelijke, pragmatische, capabele orthopedagoog, die ons gezin daarvoor eens per 2 a 3 maanden bezocht, hem testte en samen met mij als pleegmoeder strategieën bedacht die zouden werken bij hem en die pasten bij ons gezinsleven.
Een van de dingen die ik erg vaak met haar besprak was de overprikkeling. Hij was als baby al zo overgevoelig voor prikkels. Als het maar even te druk werd in de woonkamer zag ik hoe hij onrustig werd, huilerig en zich overstrekte. Als ik hem dan naar bed bracht kwam hij tot rust. Toen hij wat ouder werd kon hij wat meer reuring aan, maar visite bijv. was doorgaans geen succes. Hij kon niet omgaan met alles wat er om hem heen gebeurde. Een uitstapje maken, op vakantie gaan? Hij huilde soms de hele tijd of was steeds boos. Hoe vond ik de balans tussen wat hij nodig had en wat de rest van het gezin nodig had? Als we gingen knutselen kon hij heel even meedoen, maar daarna vloog alles door de kamer. Een puzzel maken? Het werd hem al snel te ingewikkeld. Hij probeerde het echt, met schaar en lijm, maar na afloop was hij kapot en onhandelbaar.
Hoe gaf ik hem de rust die hij nodig had? Maar hoe gaf ik hem ook de uitdagingen die elk kind nodig heeft om te groeien? Om zich te ontwikkelen, nieuwe ervaringen op te doen? Ik bleef de afgelopen jaren sparren met de orthopedagoog. Het werd langzamerhand steeds duidelijker dat we al snel veel te veel van hem vroegen, dat hij heel snel overprikkeld raakte en dat hij daardoor geen informatie meer op kon nemen, en om de haverklap ontplofte. De juf op school zag het niet zo direct. Hij deed daar ontzettend zijn best. Maar eenmaal thuis gekomen was het land te klein.
Vaak was hij niet in staat om bij ons aan tafel te eten, zijn hoofd was al zo vol van alles wat er die dag was gebeurd en dan ook nog op je stoel zitten, eten en al die gesprekken aanhoren, het lukte hem niet meer.
De orthopedagoog leerde me omdenken. Niet opvoeden zoals het normaal gesproken zou moeten, maar uitgaan van wat hij nodig had. Het kostte me moeite. Alle activiteiten ging ik heroverwegen. Zouden we samen een dagje op stap gaan? En waarheen? Zou ik hem apart laten eten? Welk gedrag zou ik door de vingers zien? Eerder naar bed, zodat hij minder prikkels zou krijgen? Is deze school wel geschikt? Zou ik wel beginnen met zindelijkheidstraining of nog wachten?
Ik ben door schade en schande wijs geworden. Het gaat nu heel goed. Gelukkig kan ik er vaak voor kiezen om activiteiten in ons gezin te splitsen. Via een PGB kan een begeleider met hem dingen doen die hij leuk vindt en aan kan. En: doordat er veel meer rust is gekomen is hij vaker gemotiveerd om dingen te leren. Op zijn tijd en op een manier die bij hem past.
