FAS/D komt vrij vaak voor. Volgens onderzoek worden in Nederland 13 per 1000 baby’s geboren met defecten ontstaan door prenatale blootstelling aan alcohol.
FAS/D wordt vaak niet herkend en gediagnosticeerd. Uiterlijke kenmerken zijn lang niet altijd duidelijk aanwezig. Als u vermoedt dat er sprake is van FAS/D dan kunt u het kind/volwassene doorverwijzen naar een FAS/D kliniek.
Artsen en andere medische hulpverleners zijn op meerdere manieren betrokken bij FAS/D: Preventie, diagnose, en medische zorg.
Volgens een recente studie van TNO drinkt ongeveer 9% van de zwangere vrouwen in Nederland [1]. Veel vrouwen weten niet precies wat de risico’s van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap zijn, het is dus erg belangrijk betrouwbare adviezen hierover te geven aan vrouwen die zwanger zijn en vrouwen met een kinderwens [2]. Het risico op een kind met FAS/D hangt af van de hoeveelheid, de frequentie en het moment van drinken, ook spelen de leeftijd van de moeder, de pariteit en haar algehele gezondheid en genetische factoren een rol [3] [4]. Vandaar het advies van de Gezondheidsraad: “De enige veilige optie is: niet drinken” [5]. Een gesprek met de zwangere vrouw zou moeten gebeuren met respect voor haar autonomie en stigmatisering vermijden [6].
Een diagnose volledig FAS is gebaseerd op specifieke gezichtskenmerken, achterstand in groei en bewezen neurologische schade. Wellicht wordt er bij de geboorte aan FAS gedacht, maar een definitieve diagnose kan vaak nog niet worden gesteld bij een baby. Vaker wordt er aan FAS/D gedacht als er gedragsproblematiek, vreemd of onhandig sociaal gedrag of ontwikkelingsachterstanden ontstaan. Er zijn meerdere diagnostische systemen [7]. De four-digit-code [8] en de herziene IOM guidelines [9] worden veelal gebruikt. Er zijn een aantal gespecialiseerde klinieken in Nederland. Voor recent overzicht van karakteristieke kenmerken van FAS/D en diagnose, zie [10].
De medische aspecten zijn zeer gevarieerd, afhankelijk van de problematiek. Zo kan er medicatie worden voorgeschreven voor de gedragsproblematiek, of voor fysieke problemen. Verder wordt prenatale blootstelling aan alcohol geassocieerd met aangeboren misvormingen, mentale en gedragsstoornissen [11].
Andere studies spreken over een verhoogd risico op hartaandoeningen [12] en acute myeloid leukemia [13]. Kinderen vinden het zelf vervelend dat ze niet zo groot zijn [14]. Goede voeding is zeker een aandachtspunt, er is vaak sprake van voedselintolerantie [15] en slechte eetgewoontes [16]. Verder zullen veel artsen de patient doorverwijzen naar een psychiater, psycholoog, fysiotherapeut, logopedist of andere professionals [17]. Een recente overzicht van behandelingen is te vinden in [18].
Report. British Medical Association. Alcohol and pregnancy: preventing and managing fetal alcohol spectrum disorders. Outlines the responsibilities of healthcare professionals and policy makers to improve the prevention, diagnosis and management of fetal alcohol spectrum disorders.
Trimbos Instituut Expertisecentrum Alcohol biedt informatie over korte interventies en tools voor praten met cliënten/patiënten over alcohol voor de huisartsenpraktijk.
Trimbos Instituut Expertisecentrum Alcohol biedt informatie over alcohol en zwangerschap en nederlandstalig samenvattingen van recente onderzoek.
American Academy of Pediatrics. Guidance for the Clinician in Rendering Pediatric Care. Williams JF, Smith VC; Committee on Substance Abuse. Fetal Alcohol Spectrum Disorders. Pediatrics. 2015;136(5):e1395-e1406. doi:10.1542/peds.2015-3113
De FAS Stichting biedt gratis informatieve folders voor het gesprek met zwangeren "Drank kan je baby beschadigen"
Boek. Spohr, H., Wolter, H., Becker, G., Nagel, M., Siedentopf, J., van Noort, B., & van Noort, B. (2018). Fetal Alcohol Syndrome. Berlin, Boston: De Gruyter. doi: https://doi.org/10.1515/9783110436563 . [Engels] [Duits]
Review. Fetal Alcohol Spectrum Disorders: Characteristics, Complications, and Treatment. Wilhoit LF, Scott DA, Simecka BA. Community Ment Health J. 2017 Aug;53(6):711-718. doi: 10.1007/s10597-017-0104-0. Epub 2017 Feb 6. PMID: 28168434.
Review. Effectiveness of evidence-based treatments of fetal alcohol spectrum disorders in children and adolescents: a systematic review protocol. Singal D, Menard C, Neilson CJ, Brownell M, Hanlon-Dearman A, Chudley A, Zarychanski R, Abou-Setta A. BMJ Open. 2018 Mar 9;8(3):e013775. doi: 10.1136/bmjopen-2016-013775. PMID: 29525767
Syndromen.net. Foetaal Alcohol Spectrum Disorder.
Pagina bewerkt op 17 januari 2022
